Dubbele ontkenning is een veelvoorkomende taalfout die vaak ongemerkt in teksten sluipt. Hoewel het niet altijd storend is, kan het in sommige gevallen verwarrend of zelfs fout zijn. Zeker als je een essay, scriptie of professioneel document schrijft, is het belangrijk om dit te voorkomen. In dit artikel leggen we uit wat dubbele ontkenning precies is, hoe het ontstaat en hoe je het kunt vermijden.
Wat is dubbele ontkenning?
Dubbele ontkenning betekent dat er in een zin twee ontkenningen voorkomen, waardoor de betekenis van de zin onduidelijk of dubbelop wordt. In veel talen, waaronder het Nederlands, is dit meestal een fout, omdat de twee ontkenningen elkaar opheffen. Hierdoor ontstaat er vaak het tegenovergestelde van wat je eigenlijk bedoelt.
Een voorbeeld:
- Fout: “Ik heb nooit geen tijd.”
- Correct: “Ik heb nooit tijd” of “Ik heb geen tijd.”
In de foute zin heffen “nooit” en “geen” elkaar op, wat suggereert dat je juist altijd tijd hebt. Dit is meestal niet wat de spreker of schrijver wil zeggen.
Hoe ontstaat dubbele ontkenning?
Dubbele ontkenningen komen vaak voort uit:
- Taalgebruik in dialecten: in sommige dialecten en regionale spreektaal wordt dubbele ontkenning als normaal beschouwd. Denk bijvoorbeeld aan uitspraken als: “Ik heb nooit niks gezien.”
- Spreektaal naar schrijftaal: wanneer mensen spreektaal letterlijk overnemen in schrijftaal, sluipt deze fout sneller binnen.
- Onoplettendheid: soms wordt dubbele ontkenning simpelweg over het hoofd gezien, zeker als je snel schrijft of spreekt.
Waarom is dubbele ontkenning problematisch?
Hoewel dubbele ontkenning in informele situaties niet altijd als storend wordt ervaren, kan het in formele contexten problemen opleveren:
- Onduidelijkheid: je boodschap wordt minder helder en kan tot misverstanden leiden.
- Professionele indruk: in essays, zakelijke e-mails of scripties kan dubbele ontkenning een slordige indruk achterlaten.
- Taalregels: het niet volgen van taalkundige regels kan punten kosten in een beoordeling of de geloofwaardigheid van je tekst verminderen.
Hoe voorkom je dubbele ontkenning?
Hier zijn enkele tips om dubbele ontkenning te vermijden:
1. Lees je tekst hardop
Door je tekst hardop te lezen, merk je sneller op wanneer een zin niet lekker loopt of onduidelijk klinkt. Dubbele ontkenning valt vaak meer op als je de zin hoort in plaats van alleen leest.
2. Controleer op ontkennende woorden
Let op woorden zoals “niet”, “nooit”, “geen” en “niets”. Als er meer dan één ontkennend woord in een zin staat, is de kans groot dat er sprake is van dubbele ontkenning.
3. Vraag om feedback
Laat iemand anders je tekst lezen. Een frisse blik kan snel fouten zoals dubbele ontkenning opsporen.
4. Gebruik spellings- en grammaticatools
Veel tekstverwerkingsprogramma’s en online tools herkennen dubbele ontkenningen en markeren deze als fout. Denk aan tools zoals Grammarly of de Nederlandse Spellingcontrole.
Voorbeelden van dubbele ontkenning
Hieronder een aantal voorbeelden van dubbele ontkenning en hoe je deze corrigeert:
- Fout: “Hij is niet onvriendelijk.”
- Correct: “Hij is vriendelijk.”
- Fout: “We kunnen nooit geen pauze nemen.”
- Correct: “We kunnen nooit pauze nemen” of “We kunnen geen pauze nemen.”
- Fout: “Zij hebben niet niets gedaan.”
- Correct: “Zij hebben iets gedaan.”
Dubbele ontkenning is een fout die je makkelijk kunt voorkomen met wat extra aandacht voor je tekst. Door bewust te letten op ontkennende woorden, je tekst hardop te lezen en hulpmiddelen in te zetten, kun je duidelijkere en professionelere teksten schrijven. Vooral in formele teksten zoals essays of scripties is dit essentieel. Blijf oefenen en je zult merken dat het steeds makkelijker wordt om dubbele ontkenningen te herkennen en te vermijden. Heb je meer tips nodig voor foutloos schrijven? Bezoek onze andere handige taaltips voor schrijftips en adviezen!
Geef een reactie