Onderzoeksvraag formuleren voor je scriptie

Ben je student en bezig met het schrijven van je scriptie? Dan weet je hoe belangrijk het is om een sterke, duidelijke onderzoeksvraag te hebben. Deze blog helpt je bij het formuleren van zo’n onderzoeksvraag, die de ruggengraat van je onderzoek zal vormen.

Wat is een onderzoeksvraag?

Een onderzoeksvraag is de centrale vraag waarop je scriptie antwoord geeft. Het is de leidende vraag die bepaalt welke informatie je zoekt, welke methoden je gebruikt en hoe je je bevindingen interpreteert. Het zorgt voor focus en structuur binnen je onderzoek.

Het belang van een goede onderzoeksvraag

• Bepaalt de richting van het onderzoek: Een goede onderzoeksvraag geeft duidelijke richting aan je onderzoek. Het helpt je te focussen op wat echt belangrijk is, zodat je je niet verliest in details die niet relevant zijn of zijpaden. Met een heldere vraag weet je welke data je moet verzamelen, welke literatuur je moet bestuderen en welke methodologie je moet toepassen.
• Helpt bij het structureren van de scriptie: Een helder geformuleerde vraag maakt het makkelijker om je scriptie logisch en systematisch op te bouwen. Elk hoofdstuk, elke paragraaf en zelfs elke zin zou op de een of andere manier moeten bijdragen aan het beantwoorden van je centrale vraag. Dit zorgt voor een samenhangende en overtuigende argumentatie.
• Verhoogt de wetenschappelijke waarde: Onderzoeksvragen die goed doordacht zijn, verhogen de wetenschappelijke waarde van je werk. Ze tonen aan dat je kritisch hebt nagedacht over waar kansen en onduidelijkheden in je vakgebied liggen en hoe jouw werk bijdraagt aan een beter begrip daarvan. Dit maakt je scriptie niet alleen waardevol voor jezelf en je begeleiders, maar ook voor andere onderzoekers en de academische gemeenschap in het algemeen.
• Verhoogt de motivatie en het engagement: Het formuleren van een goede onderzoeksvraag kan ook je motivatie en betrokkenheid bij je onderzoek verhogen. Als je een vraag hebt die je echt interesseert, zal je waarschijnlijk meer betrokken en enthousiast zijn over je project. Dit kan het onderzoeksproces niet alleen leuker maken, maar ook efficiënter, omdat je gedreven bent om antwoorden te vinden.

Kenmerken van een goede onderzoeksvraag

Een sterke onderzoeksvraag is:

• Specifiek: Niet te breed, zodat je onderzoek gefocust en beheersbaar blijft.
• Meetbaar: De uitkomsten moeten op een of andere manier meetbaar zijn.
• Haalbaar: Realistisch binnen de tijd en middelen die je hebt.
• Relevant: Belangrijk voor je vakgebied en bijdraagt aan bestaande kennis.
• Duidelijk: Geformuleerd in begrijpelijke taal, zonder ambiguïteit.

Formuleren van een onderzoeksvraag

Begin met een breed thema

Selecteer een algemeen onderwerp dat je interesseert en relevant is binnen je studiegebied. Dit thema dient als de basis waaruit je je specifieke onderzoeksvraag gaat ontwikkelen. Overweeg de actualiteit, maatschappelijke relevantie, of wetenschappelijke onduidelijkheden binnen dit thema om je focus te bepalen.

Voer een literatuuronderzoek uit

Duik in de bestaande literatuur om te zien wat er al bekend en geschreven is over jouw gekozen thema. Let op bestaande theorieën, resultaten, en vooral op de gebieden waar nog vragen open liggen. Dit literatuuronderzoek helpt je de grenzen van het huidige onderzoek te begrijpen en toont waar jouw bijdrage van waarde kan zijn.

Identificeer een niche

Vanuit het literatuuronderzoek, identificeer je een specifieke niche of een specifiek probleem dat nog niet grondig is onderzocht. Zoek naar tegenstrijdigheden, gaten in de kennis, of nieuwe trends die onderzoek vragen. Dit wordt de focus van je onderzoeksvraag.

Stel initiële vragen

Op basis van je begrip van het thema en de geïdentificeerde niche, formuleer je verschillende initiële onderzoeksvragen. Deze vragen moeten gericht zijn op het verkrijgen van nieuwe inzichten of het verhelderen van onduidelijkheden binnen het thema. Wees creatief en stel open, specifieke en onderzoekbare vragen.

Beoordeel en selecteer de beste vraag

Evalueer de potentieel van je geformuleerde vragen op basis van criteria zoals relevantie, originaliteit, haalbaarheid, en wetenschappelijke waarde. Overleg met begeleiders of peers kan hierbij belangrijk zijn. Kies de vraag die het beste aansluit bij je doelen en de criteria van een goede onderzoeksvraag.

Verbeter je vraag

Zodra je je onderzoeksvraag hebt gekozen, is het tijd om deze verder te verfijnen en aan te scherpen. Zorg ervoor dat de vraag helder, specifiek, en haalbaar is. Het moet duidelijk zijn wat je wilt weten en hoe dit bijdraagt aan het vakgebied.

Voorbeeld onderzoeksvraag scriptie

Hieronder worden een aantal voorbeelden gegeven van een onderzoeksvraag die je kan formuleren voor een scriptie. De voorbeelden zijn onderverdeeld in verschillende studierichtingen:

• Geschiedenis: “Welke specifieke culturele invloeden hebben Surinamers tussen 1970 en 1980 gehad op de ontwikkeling van multiculturele wijken in Amsterdam?”
• Literatuurwetenschap: “Hoe wordt het Engelse platteland afgebeeld in drie geselecteerde romans van Thomas Hardy, en welk effect heeft deze weergave op de lezersperceptie van de industriële revolutie, gemeten door een enquête onder literatuurstudenten in 2024?”
• Psychologie: “In welke mate verhoogt het dagelijks gebruik van Instagram en Facebook de angstniveaus bij Nederlandse tieners in de leeftijd van 13-18 jaar, gemeten over een periode van zes maanden in 2024?”
• Sociologie: “Wat zijn de veranderingen in werk-privé balans bij ouders met jonge kinderen die overstappen naar een flexibele werkregeling gedurende het jaar 2024, gemeten door maandelijkse zelf-rapportages?”
• Biologie: “Wat is de afname in biodiversiteit van bijenpopulaties in stedelijke gebieden van Rotterdam van 2024 tot 2026?”
• Natuurkunde: “Hoe varieert de elektrische weerstand van koperdraad met een diameter van 1 mm bij temperaturen tussen 20°C en 100°C?”
• Geneeskunde: “Wat is het verschil in effectiviteit tussen Remdesivir en traditionele antivirale middelen bij de behandeling van COVID-19 bij patiënten ouder dan 65 jaar, gemeten in een klinische studie van zes maanden in 2024?”
• Voedingswetenschap: “Hoe verandert het risico op type 2 diabetes bij mensen van 40-60 jaar die overstappen op een volledig plantaardig dieet gedurende een jaar, vergeleken met een controlegroep die hun normale dieet voortzet?”
• Informatica: “Kan een AI-geleide gebruikersinterface de gebruikerstevredenheid van de NS-app met 20% verhogen over een testperiode van zes maanden in 2024?”
• Civiele Techniek: “Welke duurzame bouwmaterialen kunnen de CO2-voetafdruk van nieuwe woningen in Utrecht met ten minste 30% verminderen over de bouwperiodes van 2024 tot 2026?”
• Modeontwerp: “Welke specifieke elementen van mode uit de jaren ’80 zijn terug te vinden in de collecties van 2024 en hoe worden deze gewaardeerd door consumenten, gemeten in een enquête onder 1000 modeconsumenten?”

Conclusie

Het formuleren van een sterke onderzoeksvraag is een belangrijke stap in het proces van scriptieschrijven. Een goed doordachte vraag zal niet alleen je onderzoek leiden, maar ook de interesse van je lezers wekken. Neem de tijd om je vraag zorgvuldig te formuleren en sta open voor aanpassingen naarmate je meer leert.

Volgende: Deelvragen scriptie